The Official Website of Eritrean Orthodox Tewahdo Church
The Official Website of Eritrean Orthodox Tewahdo Church
ጉድ ረኺቡ ግእዝ
ጉድ ረኺቡ ግእዝ
ኣብ ዕለተ ምረቃ መጽሓፍ ‘ምዕላደ ቃላት’ ብዛዕባ ልሳነ ግእዝ ብዲያቆን ሃብተአብ ሙሉጌታ ዝቐረበ ግጥሚ ፦
ብመላእኽቱን ሕዝቡን ወትሩ ዝምለኽ።
ኣብ ቅርዓት ዓደቦኡ ኸይከፍት ልሳኑ፡
ይግባይ ኣብ ዘይብሉ መዋእል ተኾኒኑ።
“ንልሳነ ግእዝ ነቕልበሉ!”
ኣብ ዕለተ ምረቃ መጽሓፍ ‘ምዕላደ ቃላት’ ብዛዕባ ፍሉይነት፡ ኣበርክቶን ጽልዋን ልሳነ ግእዝ ከምኡ’ውን ኅየሳ ኣብ መጽሓፍ ምዕላደ ቃላት ብመምህር ሳሙኤል ዓንደማርያም ካብ ዝቐረበ ጽማቕ ትኅዝቶ፦
ልሳነ ግእዝ፡ ኣብ ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ካብ ነዊኅ እዋን ኣገልግሎት ከምዝጸንሖ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ኣብ ዕለታዊ ናብራ ሕብረተ ሰብ’ውን ኅሉፍ ኣበርከቶ ኣለዎ።
- ‘ግእዝ’፦ ናይ ገዛእ ርእሱ ፊደላትን ኣኃዛትን ዝውንን ብምዃኑ ብዘይ ኣናባቢ ዝድመጽ እዩ። እዚ ፍሉይነት እዚ ኣብ መዐየሪ ብሉጽነት ክኣቱ ኸሎ፡ ንኸተንብቦ፡ ንኸተድምፆን ንኽትዛረንቦ ዝቐለለ እዩ።
- ቋንቋ ሰናዲ ታሪኽ ብምዃኑ ግእዝ ሰኒድዎ ዘሎ ታሪኽ ጥንታውንን ብዙኅን እዩ። ብግእዝ ዝተጻሕፉ ዝተፈላለዩ ምሁራዊ ጽሑፋት ድማ ቀዳማይ ኢድ ሓበሬታ ይህቡ።
ልሳነ ግእዝ፦ ግሥ (1ይ ክፋል)
ናይ ምሉእ ሓሳብ (ዓረፍተ ነገር) መእሰሪ ዐንቀጽ ግሥ ይበሃል። ብእንግሊዘኛ verb ዝበሃል እዩ።
1. ነባር ግሥ ፦ ዘይረብሕ፡ ዘይዝርዘር፡ ዘይወርድ፡ ግና ዝባዛኅ ኣሎ ዘይባዛኅ ኣሎ።
ነባር ግሥ ግና ብግእዝ፣ ካዕብ፣ ሣልስ፣ ራብዕ፣ ኃምስ፣ ሳድስን ሳብዕን ብዅሎም ብሾብዓተ ሆሄያት ይለዓልን ይትንሥእን። ከምኡ ድማ ብሾብዓቲኦም ሆሄያት ይውድእ።
ንምሳሌ፦ ከመ፣ እስመ፣ ለሊሁ፣ ቁፋሂ፣ አሓ፣ መድሔ፣ ቴቁሔ፣ ሰዳሔ፣ ለውህ፣ ተጽራሕ፣ ቱፋሕ፣ ታእኅ፣ ትክቶ፣ ቅንጽራሆ፣ ቶማስ፣ ሲሕ . . . ።
ቅጽል
ቅጽል፡- ብጠባይ፡ ብመልክዕ፡ ብግብር፡ ብዓይነት ሕብሪ፡ ብዓይነት ቅርጺ፡ ብመሥፈር፡ ብዋንነት፡ ብብዝኂ፡ ብደረጃ . . . ወዘይመስሎ ንምግላጽ ዘገልግል ክፋል ሰዋስወ ግእዝ እዩ።
• ገላጺ ቅጽል
ብጠባይ፡ ብመልክዕን ግብርን ዝገልጽ ኮይኑ ቅድምን ድኅርን ስም ወይ ክንድ ስም ይጥቀስ። ቅድምን ድኅርን ብምምጽኡ ኣብ ትርጕም ዘምጽኦ ለውጢ የለን።
1. ንጽሕት ድንግል - ድንግል ንጽሕት
2. ቅዱስ ብእሲ - ብእሲ ቅዱስ
3. ኄር ኖላዊ - ኖላዊ ኄር
4. ፀዐዳ ርግብ - ርግብ ፀዐዳ
5. . . .
ልሳነ ግእዝ - መራሕያን 4ይ ክፋል፦ ኣረፍተ ነገር በዘቀዳሚ ዘፈነውኖ
ዘ፡ ዚአሁ፡ በእንቲአከ፡ . . .
1. ክርስቶስ ወረደ እምሰማይ ለመድኃኒተ ዚአሁ ለአዳም። / ክርስቶስ ንድኅነት ኣዳም ካብ ሰማይ ወረደ።
2. ተሰብአ እምድንግል ለመድኀኒተ ዚአነ። / ንድኅነትና ካብ ድንግል ሥጋ ለበሰ።
3. ኦ ክርስቶስ ዚአከ ሰማያት ወምድር።/ ኦ ክርስቶስ ሰማያትን ምድርን ናትካ እዩ።
4. ኦ ውሉድየ ዘዚአክሙ ዚአየ ውእቱ፣ ወዘዚአየ ዚአክሙ፡፡ /ኦ ደቀየ እቲ ናታትኩም ናተይ እዩ። እቲ ናተይ ከኣ ናታትኩም እዩ።
5. በእንቲአኪ ተርኅወ ገነት / ገነት ምእንታኪ ተከፈተ።
ልሳነ ግእዝ - መራሕያን 3ይ ክፋል
• ዘርዛሬ ቀጸላ ስም/ possessive adjective/pronoun
ቀዳማይ መደብ /First person
ዚአየ/እንቲአየ/እሊአየ ናተይ my/mine
ዚአነ/እንቲአነ/እሊአነ ናታትና our/ours
ልሳነ ግእዝ - መራሕያን 2ይ ክፋል
ኣገልግሎት መራሕያን ከም ተውላጠ ስም (ክንዲ ስም) ብኸምዚ ዝስዕብ ኣብነት ይግለጽ።
• ውእቱ አእመረ - ንሱ ፈለጠ
• ይእቲ አእመረት - ንሳ ፈለጠት
• ውእቶሙ አእመሩ - ንሳቶም ፈለጡ
• ውእቶን አእመራ - ንሳተን ፈለጣ
• አንተ አእመርከ - ንስኻ ፈለጥካ
• አንቲ አእመርኪ - ንስኺ ፈለጥኪ
• አንትሙ አእመርክሙ - ንስኻትኩም ፈለጥኩም
• አንትን አእመርክን - ንስኻትክን ፈለጥክን
• አነ አእመርኩ (ንተባዕታይን ኣንስታይን) - ኣነ ፈለጥኩ
• ንሕነ አእመርነ (ተባዕታይን ኣንስታይን) - ንሕና ፈለጥና
ልሳነ ግእዝ፦ መራሕያን
መርሐ /መራ/ ካብ ዝብል ግሥ ዝተረኽበ ክኸውን ከሎ፡ መራሕያን ዝብል ትርጕም ኣለዎ። ኣብ ልሳነ ግእዝ መራሕያን ዝበሃሉ ዓሠርተ እዮም።
ንሳቶም ኸኣ ፦
ልሳነ ግእዝ ፦ ስም
ልሳነ ግእዝ ንምምሃር እቶም ንልሳነ ግእዝ ዘቝሙ መሠረታውያን ዝኾኑ ክፍልታት ምፍላጥ ይግባእ። ንሳቶም ድማ፦
1. ስም
2. ተውላጠ ስም
3. ቅጽል
4. ግሲ
5. መስተዋድድ
6. መስተፃምር
7. ተውሳከ ግሲ
8. ቃለ ኣጋንኖ
ሥርዓተ ንባብ ልሳነ ግእዝ
ኣብ ሥርዓተ ንባብ ቋንቋ ግእዝ፡ እዞም ዚስዕቡ ነጥብታት ኣዝዮም ኣገደስቲ ስልቲ ኣናብባ ቋንቋ ግእዝ እዮም።
፩. ዚለዓል ቀለም
፪. ዚወድቕ ቀለም
፫. ዚወሓጥ ቀለም
፬. ሰያፍ ቀለም
እዋናዊ ጽሑፋት
ንዑ ደቂቅየ ወስምዑኒ . . እመሀርክሙ - ታሪክ ሰብአ ነነዌ…
እግዚአብሔር ዝፈትወኩም ሕፃናት ከመይ ኣሎኹም፧ ናብዚ ሰዓትን እዝን ዕለትን ብሰላም ዘብጸሓና እግዚአብሔር ዝኸበረን ዝተመስገነን ይኹን። ልበ ኣምላክ ኣቦና ቅዱስ ዳዊት...
“ቀድሱ ጾመ ወስብኩ ምህላ” (ኢዩ. 2፡14) - ዓቢይ ጾም
ብኦርቶዶክሳዊት ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ሕገ ቀኖና ኣብ ዓመት ፯/7ተ ናይ ኣዋጅ ኣጽዋማት ኣለዉ። ካብዚኦም ሓደ ዓቢይ ጾም (ጾመ ፵/40) እዩ።...
ትሕትና - “ኣብ ነፍስኹም ጨው ይሃልኹም” ማር. 9፡48 (ካልኣይ ክፋል)
ትሕትና ማለት ብኃይሊ፡ ምሕረት፡ ጸጋ ፡ ጥበብን ፍቓድን እግዚአብሔር እንተዘይኮይኑ ከንቱ ምዃንካ ፈሊጥካ፡ ንርእስኻ ምትሓት፡ ዘይምዕባይን ዘይምኽራዕን እዩ። እትፈልጥ ከሎኻ...
ኣብ ሃገረ ስብከት ደቡብ መንደፈራ ልምዓታዊ መደባት ንምስላጥ ዑደት ተኻይዱ!
ብዕለት 15 የካቲት 2013 ዓ.ም.ግ (22/02/2021 ዓ.ም.ፈ ) ኣብ ሃገረ ስብከት ደቡብ መንደፈራ ንልምዓታዊ መደባት ዝረድእ ዑደት ብኣባላት ቤት ጽሕፈት...
ክብረ በዓል ኪዳነ ምሕረት ኣብ ርያድ ስዑዲ ዓረብ ብድምቀት ተኸቢሩ!
16 የካቲት 2013 ዓ.ም. ዓመታዊ ክብረ በዓል ኪዳነ ምሕረት ኣብ ኵለን ኦርቶዳክሳውያን ተዋሕዶ ኣብያተ ክርስቲያን ኣብ ውሽጢን ወፃኢን ሃገር ክኽበር...
ኣብ ጥንታዊ ቤተ ክርስቲያን ፃዕዳ ክርስቲያን ጥንታዊ ቅርሲ ተረኺቡ!
ኣብ ሃገረ ስብከት ማእከል ንኡስ ሃገረ ስብከት በሪኽ ቤተ ክርስቲያን ኪዳነ ምሕረት ፃዕዳ ክርስቲያን ጥንታዊ ቅርሲ ተረኺቡ።
ኣብ ደብረ ደናግል ቅድስት ድምያና ኣብ ኣሞክሮ ዝጸንሓ ሾብዓተ ኣኃት…
ብዕለት 13 የካቲት 2013 ዓ.ም. ኣብ ደብረ ደናግል ሰማዕት ቅድስት ድምያና ብኣቕራብነት እመምኔት ገዳም ኢታይ ወለተ መስቀልን ሽማግለ ገዳምን፡ ዓቃቤ...
ኪዳነ ምሕረት
ኪዳን ፦ “ተካየደ” ካብ ዝብል ግእዛዊ ግሢ ዝወፅአ ኾይኑ፡ “ተመሓሓለ፡ ተሰማምዐ፡ ተወዓዓለ” ማለት እዩ። ኪዳን፥ ንኽልተ ሓደ ዝገብር ናይ ፍቕርን...
“ዝደለይዎ ዝረኸቡ” - ሕዝበ ነነዌ
እቲ ክቡር ንጉሥ፡ መልእኽቲ ጥፍኣት ሃገሩ ምስ ሰምዐ ፈርሐን ረዓደን። ነዚ መልእኽቲ ብግብሪ እንተዘይፈጺምዎ፡ ሃገሩ ከምዘይነበረት ከም እትከውን፡ ካብ ሰብ...
እንቋዕ ናብ ጾመ ነነዌ ኣብጽሓና፦ ሰኑይ 15 መጋቢት ክሳዕ ረቡዕ…
ጾመ ነነዌ ሓደ ካብቶም ሾብዓተ ናይ ኣዋጅ ኣጽዋማት እዩ። ኣብ ነነዌ ዝቕመጡ ዝነበሩ ሕዝቢ ጾይሞም ምሕረት ከምዝረኸቡ፡ ሕዝበ ክርስቲያን ድማ...
ዓቢይ ባሕታዊ ገዳም ኣቡነ ሊባኖስ ሃም ኣባ ኃይለማርያም ብሰላም ዓሪፎም!
ባሕታዊ ገዳም ደብረ ወርቅ ኣቡነ ሊባኖስ ኣባ ኃይለማርያም ብዕለት 09 የካቲት 2013 ዓ.ም. ዓሪፎም፡ ኣብ ገዳሞም ሥርዓተ ቀብር ተፈጺምሎም።
latest articles
PRAYER
Prayer is a word by which man communicates with his Creator in Faith, thanking and beseeching Him for the forgiveness...
FAITH AND WORKS
Faith is “a confidence or trust in God”. Faith gives assertion to the things we hope for and explains the...
The feast of the Holy Cross - Mesekel (The Founding…
The Mesekel holiday is celebreated on Meskerem 17 (27th of September) and Megabit 10 (19th of March). The word Meskel...
The Ascension of St Mary (part two)
Moreover, Whilst John the evangelist was preaching in the country of Asia, on the sixteenth day of the month of...
The Ascension of St Mary (part one)
"At your right hand stands the queen." (Psalm 45:9)IN THE NAME OF THE FATHER AND THE SON AND THE HOLY...
The Fast of Assumption of the Virgin Mary
This fast lasts from Nehassie (August) 1 to 16. Our Lady departed on 21 of Ter (January) in 50 A.D...
“Blessed is he that considereth the poor” Ps. 41:1
In the name of the Father, and of the Son, and of the Holy Spirit, One God Amen. The basic necessities...
The Apostle Saint Paul
Saint Paul was a Jew, of the tribe of Benjamin, a Pharisee, the son of a Pharisee; and his kinsfolk...
The Apostle st. Peter
Peter was from Bethsaida, and he was a fisherman. Our Lord chose him on the second day following that whereon...
The Fast of Wednesdays and Fridays
Every week Wednesdays and Fridays are observed as fast days except during the fifty days (between Easter and Pentecost), and...
The Fast of the Apostles
The Apostles observed this fast after they received the Holy Spirit and before they set out to proclaim the Gospel...
The feast Of Pentecost
IN THE NAME OF THE FATHER AND THE SON AND THE HOLY SPIRIT, ONE GOD. On this day the Holy...